Πολλοί δεν έχουν καταλάβει ακόμη και την έννοια της λέξης “μετενέργεια”. Σε αυτό το αφιέρωμα θα προσπαθήσουμε να διαφωτίσουμε σχετικά με το θέμα, όπως και με το τι έγινε μεταξύ εργοδοτών και συνδικαλιστών πρόσφατα. Χρησιμοποιούμε δημοσιεύσεις από διάφορα μέσα προκειμένου να προβληθεί μια όσο γίνεται σφαιρική εικόνα της κατάστασης.
Κατάργηση της μετενέργειας σημαίνει πως στην πράξη ο μισθός κάθε εργαζομένου, νέου ή παλαιού στη δουλειά, με προϋπηρεσία ή άνευ, μπορεί να επαναπροσδιοριστεί από «μηδενική» βάση και με σημείο εκκίνησης τον εκάστοτε κατώτατο μισθό και όχι την τελευταία κλαδική σύμβαση ή την ευνοϊκότερη επιχειρησιακή που έχει υπογραφεί.
Σήμερα (7/2/12) , οι όροι των συλλογικών συμβάσεων, ακόμη και μετά τη λήξη της διάρκειάς τους, παραμένουν ενεργοί για ένα ακόμη εξάμηνο. Αυτή είναι μια πρόνοια του νομοθέτη προκειμένου να δοθεί ο αναγκαίος χρόνος για την ολοκλήρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων που θα καταλήξουν στην υπογραφή νέας σύμβασης. Αλλά ακόμη και στην περίπτωση που δεν υπογραφεί νέα σύμβαση και «μετά την πάροδο του εξαμήνου οι υφιστάμενοι όροι εργασίας εξακολουθούν να ισχύουν μέχρις ότου λυθεί ή τροποποιηθεί η ατομική σχέση εργασίας». Με αυτόν τον τρόπο το περιεχόμενο της παλαιάς σύμβασης, δηλαδή τα «κεκτημένα», ενσωματώνεται στην ατομική σύμβαση εργασίας. Ετσι, οι συμβάσεις «μετενεργούν» και μετά τη λήξη τους, παρέχοντας προστασία.
Με την κατάργηση της μετενέργειας, η προστασία αυτή αίρεται και ο μισθωτός επιστρέφει στην ατομική διαπραγμάτευση και στην ατομική σύμβαση χωρίς την προικοδότηση των όσων είχε κατοχυρώσει μέσω της τελευταίας συλλογικής του σύμβασης, χωρίς καμία ασφαλιστική δικλίδα. Βεβαίως, ο νόμος 1876/90 δίδει τη δυνατότητα τροποποίησης των ατομικών σχέσεων εργασίας και μετά το εξάμηνο. Αυτό σημαίνει ότι η τροποποίηση μπορεί να προκαλέσει και δυσμενέστερους όρους εργασίας από τους προϋφιστάμενους. Ομως, σύμφωνα με νομικούς, για να είναι νόμιμη η τροποποίηση επί τα χείρω, πρέπει να γίνει με συλλογική σύμβαση εργασίας.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_07/02/2012_471552
Τέλος στη μετενέργεια των συμβάσεων που έχουν λήξει από τη Δευτέρα 14/5/2012
Σε όσες συμβάσεις έχει περάσει τουλάχιστον ένα τρίμηνο από τη λήξη τους, διασώζεται μόνον ο βασικός μισθός και τέσσερα επιδόματα: θέσης, παιδιών, επικινδυνότητας και εκπαίδευσης.
Στην πράξη αυτό σημαίνει πως οι αποδοχές χιλιάδων εργαζομένων θα υποχωρήσουν τουλάχιστον κατά 15% έως 20%, λόγω της απώλειας μιας σειράς επιδομάτων (π.χ. γάμου). Μάλιστα αυτό είναι το αισιόδοξο σενάριο, καθώς με επιχειρησιακές ή ατομικές συμβάσεις οι μισθοί θα μπορούν να πέσουν ακόμα και στα επίπεδα της εθνικής συλλογικής σύμβασης εργασίας.
Στην πράξη αυτό σημαίνει πως οι μισθοί που προβλέπονται στις κλαδικές συμβάσεις εργασίας μπορεί να υποχωρήσουν έως και 40%!
Με βάση τα στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας από την ψήφιση του τελευταίου νόμου (στις 14 Φεβρουαρίου) μέχρι τώρα σε όσες περιπτώσεις έχουν υπογραφεί επιχειρησιακές ή ατομικές συμβάσεις κατά μέσον όρο οι μισθοί έχουν υποχωρήσει κατά 22%.
Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία:
Εχουν υπογραφεί 171 επιχειρησιακές συμβάσεις, που καλύπτουν 4.533 άτομα. Οι μειώσεις μισθών φτάνουν έως και το 35%.
Εχουν υπογραφεί 33.133 ατομικές συμβάσεις, με μειώσεις από 17,5% έως και 28%.
Σημειώνεται πως στο Μνημόνιο προβλέπεται πως η μέγιστη διάρκεια των συλλογικών συμβάσεων εργασίας είναι τρία έτη. Οσες συλλογικές συμβάσεις έχουν κλείσει πάνω από 24 μήνες ισχύος, λήγουν το αργότερο μέσα σε έναν χρόνο.
http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12333&subid=2&pubid=112862516
Τις τελευταίες ημέρες η παρέμβαση των 9 εργατικών ομοσπονδιών και η πρωτοβουλία του υπηρεσιακού Υπουργού Εργασίας με στόχο την αναστολή εφαρμογής (moratorium) της γνωστής πλέον Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου για την μετενέργεια των συλλογικών συμβάσεων δεν είχαν ευτυχή κατάληξη. Η ενεργοποίησή της ΠΥΣ από μερίδα εργοδοτών και η ευρεία προσφυγή σε ατομικές τροποποιητικές συμβάσεις εργασίας έχουν λάβει,ήδη, διαστάσεις επιδημίας πλήττοντας βάναυσα το εισόδημα και το ηθικό μεγάλου αριθμού μισθωτών.
Παράλληλα, το φλέγον αυτό ζήτημα προκάλεσε οξείες δημόσιες αντιπαραθέσεις μεταξύ εργοδοτών, μνημονιακών πολιτικών δυνάμεων και συνδικαλιστών, ιδίως γύρω από το ζήτημα της αδυναμίας εύρεσης της κατάλληλης φόρμουλας για την σύναψη μιας συμφωνίας με δεσμευτική ισχύ. Παραδόξως, σχεδόν οι πάντες εμφανίστηκαν πρόθυμοι να αναστείλουν την εν λόγω ΠΥΣ, αλλά δεν κατόρθωσαν να βρουν τον τρόπο να μετουσιώσουν την ομοθυμία τους σε πράξη (όχι απαραίτητα υπουργικού συμβουλίου).
Η δημοκρατία δεν είναι αυτή που τάχα δεν έχει αδιέξοδα; Στον βαθμό που η προστασία των εργαζομένων εξακολουθεί ειλικρινά να αποτελεί την βασική μέριμνα των θεσμικών οργάνων και των οργανώσεων του κόσμου της εργασίας στην χώρα μας, ας ληφθεί υπόψη και μια ακόμη συμβολή στην προσπάθεια εξεύρεσης άμεσης λύσης στο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί.
…
Η εμπλοκή του αρμοδίου Υπουργού Εργασίας ως πολιτικού προϊσταμένου των υπηρεσιών του υπουργείου του στην προσπάθεια εξεύρεσης μιας τέτοιας λύσης στην βάση της αναστολής της ΠΥΣ θα μπορούσε να προκύψει παρεμπιπτόντως στα πλαίσια της ισχύουσας νομοθεσίας. Ο λόγος για τις διατάξεις που διέπουν τις νέες αυξημένες συμφιλιωτικές αρμοδιότητες του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, συνεπεία μάλιστα της τυπικής προσφυγής κάποιας συνδικαλιστικής οργάνωσης ενώπιον του ΣΕΠΕ και με αίτημα την ειρηνική επίλυση μιας εργατικής διαφοράς, η οποία δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας.
Από τον συνδυασμό των παραγράφων 1 και 4 του άρθρου 3 του Νόμου 3996/2011 και σύμφωνα με το γράμμα, αλλά και το πνεύμα, της παρ. 6 του ίδιου άρθρου προκύπτει ότι η αρμόδια Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Εργασίας, της οποίας προΐσταται ο Υπουργός Εργασίας, μπορεί να αναλαμβάνει συμφιλιωτικές πρωτοβουλίες για πολύ σοβαρά ζητήματα σε εξαιρετικές περιστάσεις:
«Η αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης επιλαμβάνεται περιπτώσεων συμφιλίωσης εργατικών διαφορών εθνικού επιπέδου, ιδίως όταν είναι ορατό το ενδεχόμενο διατάραξης της εργασιακής ειρήνης, με συνέπεια την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και σοβαρές επιπτώσεις στην εθνική οικονομία».
….
Ως εκ τούτου η συμφιλιωτική παρέμβαση του Υπουργού Εργασίας στα πλαίσια που ορίζει ο νόμος, αλλά και το Σύνταγμα σε ό,τι αφορά στις υποχρεώσεις του για την διασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης, ιδίως σε μια από τις πλέον κρίσιμες προεκλογικές περιόδους στην ιστορία της χώρα μας, μπορεί να καρπίσει με την σύναψη μιας δεσμευτικής συμφωνίας αναστολής της εφαρμογής της ΠΥΣ ενώπιον των υπηρεσιών του Υπουργείου ανάμεσα σε όσους το επιθυμούνμέχρι την ενεργοποίηση, την τροποποίηση ή την κατάργησή της από την επόμενη Βουλή των Ελλήνων.
…
Με την επιχειρηματολογία που προηγήθηκε, ενδεχομένως στα όρια της τυπικής νομιμότητας,επιδιώκεται να δοθεί ένα έρεισμα για μια πιθανή εξεύρεση συμφωνίας αναστολήςτης εφαρμογής της ΠΥΣ σε ό,τι αφορά στην μετενέργεια των ΣΣΕ και με στόχο τον περιορισμό του διογκωμένου φαινομένου της εξατομίκευσης των εργασιακών σχέσεων.
Θα μπορούσε έτσι να προσπεραστεί και ο σκόπελος της ένστασης περί την περιορισμένη δικαιοδοσία του Υπηρεσιακού Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο εν προκειμένω θα περιοριζόταν στην πανηγυρική επικύρωση μιας έγκυρης και αμοιβαία δεσμευτικής συμφωνίας που επετεύχθη εντός των ορίων της ισχύουσας εργατικής νομοθεσίας μεταξύ των κοινωνικών ανταγωνιστών και με την συνδρομή του αρμόδιου Υπουργού, ακριβώς με την επιδίωξη της διασφάλισης του ομαλού προεκλογικού βίου και ειδικότερα της αποτροπής διασάλευσης της κοινωνικής και εργασιακής ειρήνης.
Από την άλλη θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο τα συνδικάτα και οι εργατικές ενώσεις να αναστείλουν από την δική τους πλευρά την στάση αναμονής που δικαιολογημένα, ως ένα βαθμό, προκαλεί μια τόσο σημαντική προεκλογική περίοδος. Η κοινωνική και εργασιακή ειρήνη δεν πρέπει απλά να είναι διαταραγμένη, αλλά θα πρέπει και να φαίνεται διαταραγμένη.
Είναι προφανές ότι στο ζήτημα της αναστολής της σχετικής ΠΥΣ εξέλειψε εν τέλει η πολιτική βούληση. Η αστική δημοκρατία είναι το καθεστώς του οποίου οι στυλοβάτες έχουν αναγάγει σε επιστήμη την δημιουργία τεχνητών εμποδίων και αδιεξόδων. Το εργατικό κίνημα θα πρέπει να αναζητά όλους τους πρόσφορους τρόπους, εντός ή στα όρια της «νομιμότητας», οι οποίοι θα του επιτρέψουντην ακύρωσή τους.
http://www.rednotebook.gr/details.php?id=5835
Φαίνεται όμως πως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Πως μπορεί μια υπηρεσιακή κυβέρνηση να ξεπεράσει ψηφισμένους μνημονιακούς νόμους, περίοδο μη λειτουργίας της βουλής, έστω κι αν επαναστατήσει η κοινωνία? Οι συνδιασμοί άρθρων επιτρέπουν ερμηνείες και συζητήσεις, αλλά δυστυχώς είναι μια αδιέξοδη πρακτική μέσα στο τρέχον πολιτικό καθεστώς, που φυσικά αδιαφορεί αν πεινάνε ή αν πεθαίνουν άνθρωποι, προηγούνται οι εκλογές που θα αναβαθμίσουν το καθεστώς της “δημοκρατίας”. Παρακάτω μας εξηγούν άλλοι τι έγινε:
…Το ζήτημα των μισθών και των συντάξεων «πουλάει» προεκλογικά. Ανέλαβε λοιπόν –ποιος άλλος;– ο ΣΥΡΙΖΑ να το βγάλει στο παζάρι, με παρέμβασή του στον υπουργό Εργασίας Αντ. Ρουπακιώτη, από τον οποίο ζήτησε να παγώσει το νόμο 4046, που αφορά τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Θυμίζουμε ότι ενώ είχε ξεκινήσει η διαδικασία σχηματισμού υπηρεσιακής κυβέρνησης, ο Τσίπρας είχε ζητήσει να παγώσει και ο νόμος 4051 που αφορά το πετσόκομμα των συντάξεων. Καλά, δεν ξέρουν ο Τσίπρας και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ότι καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να «παγώσει» ψηφισμένο νόμο, παρά με νομοθετική παρέμβαση; Χωρίς Βουλή, ακόμα και αν η υπηρεσιακή κυβέρνηση είχε τέτοια αρμοδιότητα, δε θα μπορούσε να κάνει τίποτα. Φυσικά και το ξέρουν, αλλά, όπως είπαμε, η δημαγωγία «πουλάει» προεκλογικά.
Ο ΔΗΜΑΡίτης Ρουπακιώτης, παλιός στο κουρμπέτι, δε θέλησε να κάνει στον Τσίπρα τη χάρη να δημαγωγήσει μ’ αυτό το θέμα. Αντί, λοιπόν, να σηκώσει τα χέρια ψηλά και να πει «δεν μπορώ να κάνω τίποτα», διατύπωσε ευχή προς τους καπιταλιστές να δεχτούν ένα «μορατόριουμ» στην εφαρμογή του νόμου, μέχρι που να γίνουν οι εκλογές και ν’ αποφασίσει τελεσίδικα η κυβέρνηση που θα σχηματιστεί μετά απ’ αυτές. Πιο τυπικός ο πρωθυπουργός Π. Πικραμμένος, κινήθηκε επίσης στο ίδιο μήκος κύματος: «Η κυβέρνηση αυτή δεν έχει οιανδήποτε αρμοδιότητα για τη μεταβολή του ισχύοντος νομοθετικού καθεστώτος. Ο,τι ισχύει πρέπει και να εφαρμόζεται. Τώρα είναι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα εάν στο πλαίσιο της κοινωνικής ειρήνης, της κοινωνικής καταλλαγής, οι κοινωνικοί εταίροι μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους ώστε να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να βρουν λύσεις οι οποίες δεν θα δυναμιτίζουν το κλίμα στην τόσο δύσκολη περίοδο που ζούμε».
Στη σκηνή μπούκαρε, αμέσως μετά, ορμητικός σαν ρινόκερως, ο Δασκαλόπουλος, προτείνοντας να αναλάβουν οι «κοινωνικοί εταίροι» να διευ-θετήσουν όλα τα ανοιχτά ζητήματα των εργασιακών σχέσεων, επικεντρώνοντας στις «ευγενείς», όπως τις χαρακτηρίζει, συμβάσεις που προβλέπουν μισθούς «20% έως 100% πάνω από την ΕΓΣΣΕ και περιλαμβάνουν πολλαπλά πρόσθετα επιδόματα και παροχές». Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΕΒ δήλωσε διατεθειμένος να συζητήσει την κατάργηση του νόμου που μειώνει κατά 22% τα βασικά της ΕΓΣΣΕ και την παράταση ισχύος της μετενέργειας από τους τρεις στους έξι μήνες (μετά το εξάμηνο, πάλι τέρμα οι Συμβάσεις). Ο ΣΕΒ δείχνει την πρόθεσή του να ξεφορτωθεί τις Κλαδικές και ενδεχομένως να κάνει παραχωρήσεις στην ΕΓΣΣΕ. Τα υπόλοιπα θα τα αναλάβει η «αγορά εργασίας», δηλαδή ο βούρδουλας της καπιταλιστικής διοίκησης σε κάθε επιχείρηση.
Ο Παναγόπουλος, βλέποντας ότι το θέμα δεν βολεύει καθόλου το ΠΑΣΟΚ, αλλά γίνεται ένα παιχνίδι που μόνο τον ΣΥΡΙΖΑ ευνοεί προπαγανδιστικά, αποφάσισε να την πέσει (φραστικά πάντα) στον ΣΕΒ και ν’ αντιπροτείνει τη σύγκληση από τον Ρουπακιώτη των Εθνικών Επιτροπών Κοινωνικής Προστασίας και Απασχόλησης «ούτως ώστε σε εθνικό θεσμικό επίπεδο να υπάρξει διαβούλευση για όλα τα ζητήματα (προστασία ανέργων, πολιτικές απασχόλησης, ΣΣΕ, μισθολογικό, μετενέργεια, επεκτασιμότητα συμβάσεων, Εργατική Εστία και Κατοικία κτλ.) και να υπάρξουν συμφωνίες δεσμευτικές σε τριμερές επίπεδο (εργαζόμενοι-εργοδότες-Κράτος)». Πρότεινε, δηλαδή, να γίνει αυτό που απαγορεύεται να κάνει μια υπηρεσιακή κυβέρνηση! Υπόψη, ότι μόλις πριν μια βδομάδα η ΓΣΕΕ είχε ανακοινώσει ότι θα κάνει προσφυγή στο ΣτΕ, χωρίς καν να διατυπώσει υπαινιγμό για σύγκληση τριμερών οργάνων, όπως κάνει τώρα.
Ακολούθησε ένα ξεκατίνιασμα Βενιζέλου-Δασκαλόπουλου (ο Βενιζέλος την έπεσε στους καπιταλιστές κατηγορώντας τους ότι λειτουργούσαν σαν ρουφιάνοι της τρόικας) κι ένα ξεκατίνιασμα Τσίπρα-Βενιζέλου (ο Τσίπρας ζήτησε από τον Βενιζέλο να κατονομάσει τους καπιταλιστές-ρουφιάνους της τρόικας) και η σεμνή τελετή προς το παρόν έλαβε τέλος. Ο,τι κατέγραψε ο καθένας στο πουγκί του θα φανεί στις κάλπες.
On the ground (στο έδαφος), όπως λένε «οι φίλοι μας οι Αμερικανοί», οι καπιταλιστές εξακολουθούν να ξεπατώνουν μισθούς και εργασιακές σχέσεις, με το πιστόλι στον κρόταφο των εργαζόμενων. Γι’ αυτό και οι τελευταίοι δεν πρέπει να τσιμπήσουν σ’ αυτή την προπαγάνδα. Πρέπει πίσω από το τυρί να δουν την φάκα που τους έχουν στήσει. Μια φάκα για να πάνε «μες στην καλή χαρά» στις εκλογές, με την ελπίδα ότι «κάτι μπορεί ν’ αλλάξει», ενώ μετά τις εκλογές η «κινεζοποίηση» θα συνεχιστεί.
http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=16970&cat_id=22
Φυσικά, οι επιθέσεις των εργοδοτών στις αποδοχές των εργαζομένων συνεχίζονται:
Νέα σύμβαση εργασίας αντί για μετενέργεια ζητούν οι έμποροι
Σε μειώσεις από 12% έως και 25% στους μισθούς των εργαζομένων στο εμπόριο οδηγούν οι διατάξεις για τη μετενέργεια και την κατάργηση των επιδομάτων. Αυτό υποστηρίζει η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ) με παραδείγματα που δημοσιοποίησε χθες, αιτιολογώντας ταυτόχρονα τις θέσεις της για την πρότασή της σχετικά με την υπογραφή νέας κλαδικής σύμβασης που θα περιλαμβάνει μεσοσταθμικές μειώσεις στον βασικό μισθό της τάξης του 11% χωρίς κατάργηση των επιδομάτων.
Η πρόταση της ΕΣΕΕ προβλέπει τη μείωση του βασικού μισθού στο λιανικό εμπόριο από 918,13 ευρώ που είναι σήμερα σε 815 ευρώ.
«Η αγορά εργασίας βρίσκεται σε μεταβατική περίοδο σύγχυσης, που σηματοδοτεί την αποδόμηση των κλαδικών συμβάσεων και έχει ανοίξει τον δρόμο διάπλατα στη μείωση των μισθών του ιδιωτικού τομέα από 22% έως 37%», εκτιμά ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης.
..
Ωστόσο, με την επιδείνωση των συνθηκών της αγοράς, η κατάσταση εκτρέπεται εκτός ελέγχου», σημειώνει ο κ. Κορκίδης. Ηδη ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Λιανικής Πώλησης Ελλάδος κατήγγειλε τη σύμβαση στο εμπόριο. Παράλληλα, σύμφωνα με την ΕΣΕΕ και τη Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδος (ΓΣΕΒΕΕ), αρκετά μέλη τους από όλη την επικράτεια πιέζουν για μειώσεις ακόμα και μεγαλύτερες του 22% αλλά και για κατάργηση όλων των επιδομάτων, εκτός των τεσσάρων που προβλέπει ο ισχύων νόμος.
Σύμφωνα με τους εμπόρους, η ανάγκη να υπογραφεί νέα κλαδική σύμβαση που θα λαμβάνει υπόψη τις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στην αγορά είναι επιβεβλημένη, ..
http://www.tanea.gr/oikonomia/article/?aid=4724595
Στα παραπάνω άρθρα χρησιμοποιήθηκαν οι συντομογραφίες:
ΣΕΠΕ:Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας
ΠΥΣ: Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου
ΣΣΕ: Συλλογική Σύμβαση Εργασίας
